Veertig jaar AWACS-vliegtuigen in Geilenkirchen

Donderdag 24 februari is het veertig jaar geleden dat het eerste NAVO AWACS-vliegtuig landde op de vliegbasis in Geilenkirchen, net over de grens bij Schinveld.

De basis ziet deze mijlpaal als een historisch moment. Sinds 1985 bewaken de radarvliegtuigen het luchtruim boven Europa. De AWACS-vliegtuigen zijn de enige toestellen van de NAVO. Aan het programma nemen twintig landen deel.

Opening
Het 40-jarige tijdspad is er een langs veel protesten, diepte- en hoogtepunten. Vooral de opening van de vliegbasis 1982 ging niet zonder slag of stoot. Er waren veel protesten om de opening tegen te gaan vanwege de te verwachten overlast. 

Tweede Wereldoorlog
Echter kent de vliegbasis een langere historie dan de 40-jarige bezetting van de NAVO. Vlak na de Tweede Wereldoorlog maakten de Engelsen een basis in Geilenkirchen. Het diende destijds voor straaljagers.

Honderden klachten
Daarna kwam het terrein stil te liggen doordat de Duitsers de vliegbasis terug overnamen. Toen eind jaren '70 het vliegveld werd gereactiveerd, vond NAVO daar haar thuisbasis voor radartoestellen. Ook dit leverde protesten op vanwege de verwachte geluidsoverlast die vandaag de dag nog steeds een rol speelt. Jaarlijks komen honderden klachten binnen over de geluidsoverlast.

Crashes
Het absolute dieptepunt vond plaats op 13 januari 1999. Een tankvliegtuig stortte vlak over de gens bij Schinveld neer. Bij de crash kwamen vier bemanningsleden om het leven. De slachtoffers worden nog jaarlijks herdacht. Het was niet de eerste crash in de AWACS-geschiedenis. Drie jaar eerder crashte een AWACS-vliegtuig in Griekenland toen het van de baan schoot. Het toestal kwam in de zee terecht. De zestien inzittenden bleven ongedeerd.

Bomenkap
In 2006 volgde er opnieuw een groot protest, omdat er bomen rondom de vliegbasis in Geilenkirchen gekapt moesten worden. Demonstranten van GroenFront! klommen in de bomen. De poging van de demonstranten bleek wederom tevergeefs. Zo'n zes hectare bos werd gekapt, omdat de bomen te hoog waren en de vliegtuigen hinderden bij het opstijgen en landen.

De officiële ceremonie om het jubileum te vieren wordt in juni gehouden. Vanwege de huidige coronacrisis organiseert de basis nu geen grote openbare viering.