VIDEO: Boek met familieverhalen Poolse Limburgers

Negen familieverhalen van Polen in Zuid-Limburg zijn verzameld onder de titel ' Poolse wortels in Limburgse grond'.

Samensteller Frans Wojciechowski (70 jaar) heeft dit initiatief genomen vanwege het 110-jarige bestaan van 'Wojciecha', de eerste Poolse vereniging in Nederland. De vereniging die op dit moment 40 leden telt is gehuisvest in het Pools Huis aan de Schinvelderstraat in Brunssum.

"Dit is het moment om de familiegeschiedenissen op te tekenen, omdat de mensen die ze kunnen vertellen nu nog leven", zegt Wojciechowski. "Het boek beschrijft waarom de Polen naar Limburg kwamen, hoe ze leefden en werkten, hoe Limburgers tegen hen aankeken en hoe ze zijn geïntegreerd. Wat daarbij opvalt is dat de Polen prima in staat zijn drie identiteiten in zich te verenigen: de Poolse, de Nederlandse en de Limburgse. Inburgeringscursissen bestonden in de jaren dat ze in Limburg wortelden nog niet. De Poolse verenigingen waren daarom belangrijk om ervaringen uit te wisselen."

Eugène Banach (62 jaar) groeide op in een Heerlens gezin waar Pools werd gesproken. Limburgse Polen kwamen in zijn ouderlijk huis bij elkaar om de traditionele feesten te vieren zoals vader en moeder dat uit hun land van herkomst kenden. Hij ziet zijn Poolse achtergrond als een verrijking. "Ik speelde en schreef muziek en kon er altijd een Poolse draai aan geven." Banach heeft nog steeds een 'Polen-gevoel.' Zo is hij getrouwd met een Poolse vrouw, zijn zijn kinderen tweetalig opgevoed, en gaat hij in Polen op vakantie. De actualiteit in Polen volgt hij met speciale aandacht. De berichtgeving over het anti-Europese beleid en het conservatisme van de katholieken in het Midden-Europese land vindt hij vaak storend eenzijdig.

Theo Zurek (69 jaar) uit Nuth beschrijft in zijn verhaal dat Polen in zijn jeugd werden gediscrimineerd. Hij werd regelmatig voor 'Polak' uitgemaakt. Dat woord betekent eigenlijk gewoon Pool maar werd door Limburgers gebruikt om Polen te kwetsen. "Ik ben trots op mijn Poolse wortels, dat heb ik van mijn vader meegekregen. Ik wil ook mijn Poolse identiteit weer terugkrijgen. Die dubbele nationaliteit is me in mijn jeugd, net als mijn vader, afgenomen. Omdat mijn vader in Poolse verenigingen zat werd hij door de Binnenlandse Veiligheidsdienst als communist bestempeld. Hij kon het land uitgezet worden of zijn paspoort inleveren. We kozen voor dat laatste, maar dat zit me nog niet lekker." 

'Poolse wortels in Limburgse grond' is een uitgave van Stichting Historische Kring Het Land van Heerlen.